Aanbiedingsbrief
Geachte leden van de gemeenteraad,
Met veel plezier bieden we u het jaarverslag en de jaarrekening over 2022 aan. In de programma-evaluatie hebben we beleidsmatig terug gekeken op 2022. In dit jaarverslag met jaarrekening lichten we toe hoe we 2022 financieel hebben afgesloten. Per begrotingsprogramma leggen wij verantwoording af. Hoe staat onze gemeente er financieel voor, hoe gaat het met onze verbonden partijen, wat zijn de risico’s voor de toekomst en hoe hebben we die in de grip? Dit en veel meer treft u aan in dit jaarverslag en deze jaarrekening.
Zoals we in de programma-evaluatie al hebben aangegeven, ging het jaar 2022 de boeken in als een veelbewogen jaar dat begon in lockdown en in dezelfde periode getekend werd door de oorlog in Oekraïne. Een oorlog ver weg, maar tegelijk dichtbij. Miljoenen Oekraïners zochten in onder andere Nederland een veilige verblijfsplaats. Ook deed de energiecrisis zijn intrede, wat een belangrijke factor werd van de grootste inflatie in vele jaren. Onze samenleving en wij hebben alle zeilen bijgezet om hier zo goed mogelijk door heen te komen. Van COVID-19 steunmaatregelen, opvangplekken voor vluchtelingen tot ondersteuning bij de reusachtige stijging van de energieprijzen.
2022 was ook het jaar van gemeenteraadsverkiezingen. Een nieuwe gemeenteraad trad aan, evenals een nieuw college van burgemeester en wethouders. 2022 is een jaar waarin hard is gewerkt aan het afronden van het vorige coalitieakkoord, de continuering van veel in gang gezet beleid en plannen en het in gang zetten van nieuwe plannen vanuit het coalitieakkoord ‘Samen duurzaam vooruit’. Belangrijke thema’s voor 2022 waren veerkracht in tijden van crisis, ambitieus bouwen aan een 100.000-gemeente en samenwerken loont. Inhoudelijk lagen (en liggen) de grootste opgaven op het gebied van wonen, mobiliteit, energietransitie, leefbaarheid en het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg.
Oss is een financieel gezonde gemeente. We staan er goed voor. We hebben een sluitende meerjarenbegroting, een goede reservepositie en een gezonde financieringspositie. We beschikken over een goede buffer om risico’s op te vangen. Dit is belangrijk want we zien de risico’s richting de toekomst sterk toenemen. De hoge inflatie en de sterk gestegen rente hebben een direct effect op onze begroting. Ook onze inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties merken dat in hun portemonnee.
Financieel gezien sluiten we 2022 af met een voordelig saldo van afgerond € 19 miljoen. Dit is een fors voordeel. Maar in dit bedrag zitten ook een groot aantal posten die we doorschuiven naar het jaar 2023. We hebben bijvoorbeeld in december voor de energietoeslag inkomsten gekregen vanuit het Rijk die we in 2023 besteden. In totaal stellen we voor om een bedrag van ongeveer € 8 miljoen over te hevelen of te reserveren voor uitvoering van diverse projecten of COVID-19 compensatie. Het resterende bedrag van € 11 miljoen willen we storten in de algemene reserve. Onze buffer om de genoemde risico’s te kunnen opvangen.
Het merendeel van de voordelen in deze jaarrekening is incidenteel en kunnen we verklaren doordat we door de verschillende crises in 2022 niet hebben uitgegeven wat we hadden gepland. Zo maakte COVID-19, maar ook de crisis door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis dat we soms andere prioriteiten moesten stellen en in moesten zetten op andere activiteiten.
Het voordelige saldo is ook te verklaren doordat we ambitieus plannen en omdat we door de krapte op de arbeidsmarkt niet altijd genoeg menskracht hebben om onze plannen uit te voeren. Ook begroten we voorzichtig. We melden tegenvallers als ze zich dreigen voor te doen en meevallers als we zeker weten dat ze komen. We blijven hier aandacht voor hebben.
In de komende kadernota en begroting actualiseren we onze financiële positie. Naast de risico’s door de hoge inflatie en rente is vooral de financiering vanuit het Rijk bepalend voor onze begroting. Zo is het onzeker hoeveel geld we krijgen vanuit het Rijk voor loon- en prijsontwikkeling. En gezien de hoge stijgingen die we moeten opnemen in onze begroting voor bijvoorbeeld de CAO, gemeenschappelijke regelingen en prijsstijgingen in onze eigen contracten, is dit een flink risico. Het ravijnjaar 2026 blijft bestaan en het blijft onzeker hoe de financiering over 2027 er uit gaat zien. Ook zijn nog steeds geen afspraken gemaakt over de structurele financiering over jeugdzorg.
Kortom, we hebben 2022 goed afgesloten. Onze financiële buffers staan er uitstekend voor. Dit geeft een goede uitgangspositie voor de komende jaren. Dat stelt ons in staat om samen met de samenleving incidentele crises aan te pakken en onze lang termijn ambities en plannen waar te maken. Maar onze meerjarenbegroting blijft onder druk staan. Het hangt voor een groot deel van het kabinet af, of we deze dit jaar sluitend gaan krijgen, of dat we maatregelen moeten nemen.
Burgemeester en wethouders van Oss.
De secretaris, De burgemeester,
drs. H. Mensink drs. W.J.L. Buijs-Glaudemans